In opdracht van Natuurmonumenten werkte ik verleden jaar aan het in beeld brengen van Schotse Hooglanders. Of eigenlijk niet zozeer de hooglanders zelf - hoe mediageniek deze runderen ook zijn! - maar hun effect op de biodiversiteit van de Veluwe. Eén van de foto's die ik in mijn hoofd had moest in combinatie met een toelichting laten zien hoe de structuur van de plantengroei verrijkt kan worden door begrazing. Natuurlijk werkt het dan goed om te kiezen voor een veelzeggende locatie: de exacte plaats waar 26 jaar geleden de eerste Schotse hooglanders zijn losgelaten, de Schotse Heide, onderdeel van het Nationaal Park Veluwezoom.

Grote grazers lijken wel een modeverschijnsel in het natuurbeheer. Over hun effect - ten goede en ten kwade - lopen de meningen nogal uiteen. Feit is dat veel vennen en poelen vol met koeienmest raken, waardoor ze voor waterdieren als salamanders en kikkers al snel weinig waarde meer hebben. Maar uit proeven blijkt ook dat de samenstelling van de plantengroei kan toenemen. En als zo'n grote grazer uiteindelijk sterft - verzwakt door een strenge winter - kunnen beestjes die afhankelijk zijn van dode dieren opeens weer rekenen op goede kansen. Hoe meer je hierover aan de weet komt, hoe moeilijker het is om zwart/wit vóór of tégen begrazing te zijn...

Voor de foto die ik wilde maken had ik een hoog standpunt nodig, om patronen in de plantengroei te kunnen laten zien. Normaal gezien klim ik dan in een boom, op het dak van de wagen of een ander hoog punt dat voorhanden is. Hier lukte dat niet en ik had niet veel keuze wat betreft het ideale standpunt. Daarom leende ik de hoogste ladder die Natuurmonumenten in haar werkschuur voorhanden had. Met een lang klimtouw fixeerden we deze - grotendeels uitgeschoven - op de juiste plaats. Piketpaaltjes zorgen ervoor dat alles netjes bleef staan. Twee helpers hielpen bovendien met de opstelling. Voor de veiligheid, maar het werkt ook veel sneller. Maar bovenal komen mensen als zij vaak met verrassende ideeën, originele invalshoeken en zinnige raadgevingen.

Dezelfde opstelling gebruikten we op een andere locatie om de paadjes die hooglanders aanleggen vanuit allerlei richtingen naar een centraal gelegen drinkpoel te fotograferen. Het beeld in mijn hoofd liet verschillende dieren zien die over de paadjes lopen. De kudde hooglanders liep nabij, het project zou dus kans van slagen hebben. We bouwden de stellage op, bepaalden licht en compositie, en probeerden toen op de kudde in te praten om, via de aangewezen paadjes, zich richting poel te begeven. Hiervan leerde ik drie dingen:

1. Hooglanders en mensen spreken een andere taal

2. Hooglanders hebben enorme horens

3. Hooglander-stieren zijn in het bijzonder geneigd precies het omgekeerde te doen wat je ze vraagt

 

Wat ik natuurlijk vooraf had kunnen weten...  Voor de volgende keer komen daar bij:

4. Een touw aan een piketje is geen match voor een stampede van Schotse hooglanders

5. Wie zich op zo'n moment op een ladder bevindt is stapelgek